ΝΥΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΦΥΠΝΙΣΗ ~ Ατμαν Νιτυανάντα

  ΝΥΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΦΥΠΝΙΣΗ  

Τι σημαίνει αφύπνιση

Η λέξη αφύπνιση χρησιμοποιείται με διαφορετικούς τρόπους, αλλά στην κεντρική της σημασία σημαίνει ότι σε μια απρόσμενη στιγμή, σαν ένα' φλάς' ξυπνάει κάτι μέσα μας και συνειδητοποιείται ότι είμαστε η ζωντανή σιωπηλή παρουσία (Συνειδητότητα, Πνεύμα, Άτμαν). Η αφύπνιση δεν είναι του εγώ, αλλά από το εγώ. Με την αφύπνιση σταματάμε να αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας ως μια οντότητα ταυτισμένη με το σώμα και το νου. Στην αφύπνιση συμβαίνει αλλαγή ταυτότητας, που  σημαίνει ότι μετά την αφύπνιση αντιλαμβανόμαστε πλέον τον εαυτό μας σαν την σιωπηλή παρουσία της Συνειδητότητας. και όχι  ως το πρόσωπο, ταυτισμένο με το σώμα και τον νου.  

 Νύξεις για την μετά την αφύπνιση ζωή

Η αφύπνιση επιδρά ποικιλοτρόπως στη αντίληψη μας για τον εαυτό μας, τους άλλους, τον Θεό και τον κόσμο. Η αφύπνιση μας ελευθερώνει από την αγωνία της αναζήτησης από την ψευδαίσθηση της χωριστικότητας και μας χαλαρώνει βαθιά αφού επιτέλους 'βρήκαμε' αυτό που αναζητούσαμε. Η ζωή γίνεται πιο ανάλαφρη και 'παιχνιδιάρικη'. Μετά την αφύπνιση ακολουθεί μια περίοδος που θα την χαρακτήριζα ως 'μήνα του μέλιτος', μια κατάσταση απερίγραπτης χαράς και αυθόρμητης βίωσης της αληθινής μας φύσης. Είσαι ευτυχής απλά γιατί υπάρχεις, όχι ως σώμα, αλλά ως ύπαρξη αυτή καθεαυτή. Γελάς, και χαίρεσαι αναίτια και απορείς συνάμα γιατί δεν έβλεπες αυτό που ήταν πάντοτε μπροστά στα μάτια σου, φαεινότερο του ηλίου, που το ’έβλεπες' (το βίωνες) αλλά δεν το ‘έβλεπες’, δεν το συνειδητοποιούσες. Αυτή η κατάσταση υποχωρεί (στον καθένα κρατάει διαφορετικό χρόνο) αλλά η ζωή πια δεν είναι η ίδια. Έξω όλα είναι ίδια αλλά ταυτόχρονα τίποτα δεν είναι ίδιο.

 Η αφύπνιση δεν θα λύσει ως δια μαγείας όλα τα πρακτικά προβλήματα και τις δυσκολίες μας με τον κόσμο, τις σχέσεις, κ.λπ. αλλά επιδρά αποφασιστικά στον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε και αντιμετωπίζουμε τα της ζωής.  Η εσωτερική μας κατάσταση βοηθά να ξεδιαλύνουν καταστάσεις που φαινόταν μεγάλο πρόβλημα και δρα γενικά σαν ένας θετικός καταλύτης στην έκβαση των υποθέσεων μας. Η συνειδησιακή αλλαγή συμβάλει καθοριστικά στο να γίνονται πολύ πιο εύκολα αποδεκτές οι δυσκολίες και να εκλαμβάνονται ως μέρος της διαδικασίας της μεταμόρφωσης και απελευθέρωσης από το εγώ.  Ποσπερνάμε τα γεγονότα χωρίς να 'κολλάμε', παίρνοντας το μάθημα που αντιστοιχούσε σε αυτά.

Συμβαίνει επίσης να γίνονται και 'μικρά 'θαύματα' και να λύνονται θέματα που από τις συνθήκες φαινόταν δύσκολο να λυθούν. Αλλά σύμφωνα με την αντίληψη και την εμπειρία μου δεν είναι η αφύπνιση αλλά η αφιέρωση μας στον πνευματικό δρόμο και η πίστη και η παράδοση στο Θεό που βοηθάει στο να λύνονται προβλήματα και να έχουμε ότι χρειαζόμαστε για να προχωρήσουμε στον πνευματικό δρόμο. Ο Χριστός είπε: Ζητήστε τον Θεό και όλα τα υπόλοιπα θα σας δοθούν (Ματθ. κεφ. 6 στ. 31-34).  Το ίδιο λέει και ο Κρίσνα στην Μπαγκαβάτ Γκίτα. Στο αφοσιωμένο του Θεού τίποτα δεν θα λείψει από όσα χρειάζεται. Η ζωή βοηθάει με κάποιο μαγικό τρόπο αυτούς που είναι αφιερωμένοι στην πνευματική τους τελείωση. 

Η αφύπνιση δεν μας κάνει πιο σπουδαίους ή ανώτερους από τους άλλους. Αφύπνιση σημαίνει ότι έχουμε επίγνωση της αληθινής μας φύσης και έχουμε αποταυτιστεί από τον εγωϊκό εαυτό. Η αφύπνιση μας επιτρέπει να ζούμε πιο συνειδητά και εναρμονισμένα μέσα μας και αυτό μεταμορφώνει και τις δράσεις και τις σχέσεις μας. Όπως προείπα όμως το πώς θα ζήσουμε μετά την αφύπνιση εξαρτάται και από το πόσο δυνατό παραμένει το εγώ μας. Η αφύπνιση από μόνη της δεν σημαίνει ότι δεν θα υπάρχουν εγωϊκές αντιδράσεις μέσα μας ή πλήρης ελευθερία από εγωϊκές συμπεριφορές. Η συνεχής από στιγμή σε στιγμή εγρήγορση και η άσκηση συνεχίζουν να είναι το ίδιο απαραίτητες αν θέλουμε να ζούμε σε αρμονία με την αληθινή μας φύση και όχι μέσα από το εγώ, το οποίο θα συνεχίζει να παρεμβάλλεται για όσο είναι ζωντανό. 

Καθώς όμως θα προχωράμε στην διάλυση του εγώ και θα εμβαθύνουμε στην επίγνωση του Είναι μας, θα βιώνουμε όλο και περισσότερο, όλο και πιο σταθερά και μόνιμα μια βαθιά γαλήνη και ειρήνη που έρχεται βαθύτερα από το νου, και μαζί πληρότητα, ενότητα και αποδοχή της ζωής και των ανθρώπων έτσι όπως είναι. Αποδοχή δεν σημαίνει παθητικότητα αλλά αγάπη για αυτά που έρχονται στο πεδίο της επίγνωσης μας, και δεν είναι ότι εμείς αγαπάμε αλλά ότι υπάρχει αγάπη στην απουσία του εγώ ο εαυτός μου. Από αυτήν την κατάσταση πηγάζει και η δράση, αν θα είναι απαραίτητη, και όχι από την χωριστικότητα και τα καπρίτσια του εγώ. Η βίωση των παραπάνω μπορεί να διακόπτεται για όσο υπάρχουν οι εγωϊκές τάσεις, αλλά η εγωϊκή εκδήλωση συνήθως θα υποχωρεί σχετικά γρήγορα  (το πόσο γρήγορα είναι ανάλογο με το πόσο έχει αποδυναμωθεί η εγωϊκή τάση και την ικανότητα μας να μην ταυτιζόμαστε με το εγώ), και θα είναι επιφανειακό και χωρίς να χάνεται η επαφή με την ειρήνη. Θυμίζω ξανά ότι η ποιότητα και η ένταση που ζούμε αυτά περιγραφόμενα παραπάνω εξαρτάται από το πόσο ελεύθεροι είμαστε από το εγώ.

Θέλω να επισημάνω επίσης ότι το πως ακριβώς θα είναι η ζωή και το τι θα συμβεί στον καθένα μετά την αφύπνιση είναι κάτι τελείως προσωπικό και ιδιαίτερο και σχετίζεται με διάφορους παράγοντες  όπως το πόσο εγώ έχει απομείνει ζωντανό, το κάρμα, το τι έχουμε να μάθουμε ακόμη, και το τι θέλει το Είναι μας να κάνει μέσα από εμάς. 

Η ευρύτητα της αφύπνισης

Το ζητούμενο στην πνευματικότητα δεν είναι απλά η αφύπνιση στην στατική άποψη του Εαυτού μας, ως το ακίνητο υπόβαθρό της εσωτερικής σιωπής, ούτε είναι η αφύπνιση το τέλος του δρόμου. Μετά την αφύπνιση θα πρέπει να εμβαθύνουμε συνεχώς στην επίγνωση του Είναι μας ώστε να μεταμορφώσει όλη μας την ύπαρξη και να εκδηλώσουμε πλήρως το Είναι μας μέσα από το νου, την καρδιά και το σώμα (πράνα επίσης). 

Η πνευματική αφύπνιση πρέπει να αγγίξει και να μεταμορφώσει όλο μας την ύπαρξη. Θα πρέπει να κατέβει από το κεφάλι στην καρδιά και από την καρδιά στο ηλιακό πλέγμα και την κοιλιά. Η αφύπνιση θα πρέπει να βιωθεί πλήρως σε όλα τα επίπεδα και αυτό απαιτεί συνεχή άσκηση και μετά την αφύπνιση. Αν δεν ελευθερωθούμε από όλο το ασυνείδητο υλικό του που σχετίζεται με το κατώτερο μέρος του σώματος, η κατώτερη φύση θα συνεχίζει να σκοτεινιάζει την διάνοια και την καρδιά μας και παρότι θα νομίζουμε ότι ζούμε από το Είναι μας, θα ζούμε κάτω από τη επίδραση ασυνείδητων δυνάμεων.

Ο κίνδυνος να 'κολλήσουν' σε μια περιορισμένη στο νου αφύπνιση (χωρίς μια βαθύτερη επίγνωση του Είναι και μια βαθιά μεταμόρφωση όλης της ύπαρξης) είναι μεγαλύτερος για αυτούς  που ακολουθούν την πνευματικότητα  αποκλειστικώς μέσα από το δρόμο της γνώσης και της αυτοέρευνας (Βιτσάρα-Vichara), δηλαδή από το επίπεδο του νου (γνωστό στην δύση σήμερα ως μη-δυαδικότητα (Nonduality-Advaita). 

Όλοι οι μεγάλοι δάσκαλοι μίλησαν για εξαγνισμό του νου και της καρδιάς και μια ισορροπημένη ανάπτυξη και μεταμόρφωση του νου και της καρδιάς. Η γνώση και η αφοσίωση, η σοφία και η αγάπη είναι τα δύο φτερά της πνευματικής ζωής που μας οδηγούνε στην τελείωση και την βαθιά αυτοπραγμάτωση του Είναι. Με ένα φτερό ανοιγμένο το πουλί δεν μπορεί να πετάξει παρά μόνον να κάνει μικρά σάλτα. Και ο Ράμανα Μαχάρσι και ο Νιζαργκαντάττα και ο Σουάμι Σιβανάντα, και η Άμμα (Αμρτιτανανταμαϊ) ζωντανό παράδειγμα, μεγάλοι δάσκαλοι της Αντβάϊτα φιλοσοφίας και της Γκιάνα Γιόγκα εξαίρουν την Μπάκτι και την αφοσίωση στο Θεό το ίδιο με.την Γκιάνα. Στα άσραμ τους στην Ινδία οι ιεροί ύμνοι, τα κίρταν και οι τελετουργίες είναι μέρος της άσκησης των πιστών τους. Ο μεγάλος δάσκαλος της Αντβάϊτα Βεδάντα, ο Αντισανκαρατσάρυα, παρότι όλα του τα έργα είναι εστιασμένα στην Γκιάνα Γιόγκα, έγραψε ύμνους για να υμνήσει την Θεϊκή Σάκτι, την δημιουργική ενέργεια του Σύμπαντος. Βέβαια η αφοσίωση και η αγάπη για το Θεό δεν είναι απαραίτητο να εκδηλωθεί μέσω μιας μορφής όπως είναι ο Κρίσνα, ο Σίβα, ο Ιησούς κ.λπ. αν και αυτό είναι πιο εύκολο για την πλειοψηφία επειδή στο νους τους κυριαρχούν οι ράτζας και τάμας γκούνας και είναι δύσκολη η αντίληψη του άμορφου Θεού. Η αφοσίωση και η αγάπη μπορεί να εκδηλωθεί με διαφορετικό τρόπο στον καθένα και σύμφωνα με την ιδιοσυγκρασία του και την αντίληψη του για τον Θεό. Η ουσία είναι ότι η αγάπη και η σοφία είναι οι δύο κολώνες της πνευματικότητας και της φώτισης.

Διαφορά αναγνώρισης και αφύπνισης

Επίσης μπορεί να υπάρξει  λάθος αντίληψη μεταξύ της αναγνώρισης της εσωτερικής σιωπής με την αφύπνιση. Η αναγνώριση της εσωτερικής σιωπής και η αφύπνιση είναι δύο διαφορετικά πράγματα. Η  αναγνώριση της εσωτερικής σιωπής γίνεται από εμάς ως εγώ, και δεν συνοδευύεται από την επίγνωση ότι είμαστε η επίγνωση (Συνειδητότητα), ενώ η αφύπνιση συμβαίνει από μόνη της όταν ωριμάσουν τα πράγματα (μέσω της άσκησης) και με τη χάρη του Θεού, και υπάρχει επίγνωση ότι είμαστε η ζωντανή σιωπηλή παρουσία.. Στην αναγνώριση δεν αλλάζει η ταυτότητα μας, συνεχίζουμε να αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας όπως και πριν, αλλά έχουμε σαφώς ένα καθαρότερο επίπεδο αντίληψης και επίγνωσης. Μπορούμε να χαρακτηρίσουμε και την αναγνώριση της εσωτερικής σιωπής σαν ένα είδος αφύπνισης αλλά ας μην το μπερδεύουμε με την πραγματική αφύπνιση, που είναι η συνειδητοποίηση ότι είμαστε η ζωντανή σιωπηλή παρουσία.

Η αφύπνιση δεν συμβαίνει από δική μας θεληματική πράξη. Δεν μπορούμε δηλαδή να πετύχουμε την αφύπνιση θεληματικά, ούτε αφυπνιζόμαστε εμείς ως εγώ. Φυσικά έχουμε προετοιμάσει τις συνθήκες να συμβεί η αφύπνιση μέσα από την συνεχή, ειλικρινή, συστηματική άσκηση. Τελικά μέσα σε μια  απρόσμενη στιγμή, σαν  ένα' φλάς'  ξυπνάει κάτι μέσα  μας και συνειδητοποιείται ότι είμαστε η ζωντανή σιωπηλή παρουσία (Συνειδητότητα). Στην αφύπνιση συμβαίνει αλλαγή ταυτότητας, (στην αναγνώριση της εσωτερικής σιωπής όχι). Μετά την αφύπνιση δεν αντιλαμβανόμαστε πλέον τον εαυτό μας ως το εγώ-σώμα αλλά σαν την απροσδιόριστη αίσθηση παρουσίας της Συνειδητότητας. 

Αφύπνιση χωρίς να προηγηθεί συστηματική άσκηση

Σε κάποιες περιπτώσεις όπως του Έκχαρτ Τόλλε και του Ράμανα Μαχάρσι δεν προηγήθηκε της αφύπνισης άσκηση, αλλά συνέβη μέσα από μια εμπειρία που έμοιαζε με θάνατο. Για τον Ράμανα Μαχάρσι γνωρίζουνε ότι ήταν έτοιμος από την προηγούμενη ζωή του, οπότε το Είναι του τον καθοδήγησε όταν ήταν περίπου 15 χρονών σε αυτήν τη εμπειρία αφύπνισης. Μετά την αφύπνιση και ο Τόλλε και ο Μαχάρσι ιδιαίτερα έκαναν για χρόνια διαλογισμό ζώντας ο δεύτερος σε μια σπηλιά στο Αρουνάτσαλα και ο Τόλλε μια ζωή μοναχική.

Η αφύπνιση δεν συνεπάγεται διάλυση του εγώ

 Η αφύπνιση δεν συνεπάγεται διάλυση του εγώ, αν και μπορεί να συμβεί σε μικρό ή μεγάλο βαθμό σε κάποιες περιπτώσεις όπως του Έκχαρτ Τόλλε, που ανέφερε πως μετά την εμπειρία αφύπνισης του, η οποία σημειωτέον συνέβη μέσα από μια εμπειρία που έμοιαζε με  θάνατο ανέφερε πως μεγάλο μέρος του εγώ του διαλύθηκε. Αλλά αυτού του είδους της αφύπνισης  δεν είναι ένα σύνηθες φαινόμενο. Με την αφύπνιση δεν διαλύεται το εγώ οπότε  δεν συνεπάγεται το τέλος της πνευματικής άσκησης, τουναντίον τότε αρχίζει η ουσιαστική περίοδος της πνευματικής μας πορείας προς την ελευθερία και το φως.  Καθώς με την αφύπνιση δεν έχει διαλυθεί πλήρως το εγώ (που είναι και το σύνηθες), το εγώ θα συνεχίσει να διαστρεβλώνει την αντίληψη μας και μοιραία να επηρεάζει την σκέψη, το συναίσθημα και την δράση μας. 

Λόγω της πνευματικής υπερηφάνειας μπορεί να νομίζει κανείς μετά την αφύπνιση ότι λειτουργεί πάντοτε από την Συνειδητότητα αλλά στην πραγματικότητα να λειτουργεί, να σκέπτεται και να δρα από το εγώ. Οι μεγάλοι  δάσκαλοι μας έχουν  προειδοποιήσει ότι μπορεί κάποιος από απροσεξία και έλλειψη πρακτικής να ξαναπέσει στην ταύτιση με το εγώ και στην κατάσταση πριν της αφύπνισης και  ότι  είναι  απίθανο να ξανασηκωθεί και να έρθει στο επίπεδο Συνειδητότητας που με τόσο κόπο και χρόνια άσκησης απέκτησε.  

Για αυτό και μετά την αφύπνιση, απαιτείται συνεχής εγρήγορση, διάκριση και βαθιά αυτεπίγνωση για να αποφεύγουμε να ταυτιζόμαστε με τις εκφράσεις του εγώ και να κυβερνιόμαστε από αυτές, και να λειτουργούμε από ένα επίπεδο εναρμονισμένο με την Συνειδητότητα και την καρδιά μας. Και βέβαια απαιτείται να συνεχίσουμε την άσκηση (αν και η άσκηση αποκτά πλέον άλλο χαρακτήρα και δυναμική) μέχρι να φτάσουμε στην πλήρη διάλυση του εγώ και την πλήρη ταύτιση μας με το Είναι μας.

Η αφύπνιση δεν είναι φώτιση ή απελευθέρωση (Αυτοπραγμάτωση)

Η αφύπνιση δεν είναι το τέλος του δρόμου ούτε και μας εξασφαλίζει ότι θα φτάσουμε στην φώτιση (Αυτοπραγμάτωση, Απελευθέρωση), αυτόματα.  Στην αυτοπραγμάτωση υπάρχει πλήρης διάλυση του εγωϊκού εαυτού ή εγώ και η εδραίωση μας στην αληθινή μας φύση (Άτμαν, Συνειδητότητα). Αυτό θα επιτευχθεί με τη συνέχιση της άσκησης και τη χάρη του Θεού. Σύμφωνα με τις σύμφωνα με τις διδασκαλίες των σοφών, όπως ο Παντάντζαλι, ο Αντισανκαρατσάρυα και ο Σουάμι Σιβανάντα) η πνευματική άσκηση κορυφώνεται στο βαθύ Νιρβικάλπα Σαμάντι όπου επέρχεται και η ολοκηρωτική διάλυση του εγώ. 

Να θυμόμαστε ότι μέχρι το τελευταίο βήμα στην απέναντι όχθη του ποταμού, το ποτάμι μπορεί να μας παρασύρει ξανά στην άγνοια.