Sunday, June 11, 2017

ΞΕΠΕΡΝΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΨΕΥΔΑΙΣΘΗΣΙΑΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΝΟΥ ~ Ατμαν Νιτυανάντα




 ΞΕΠΕΡΝΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΨΕΥΔΑΙΣΘΗΣΙΑΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤOY NOY

Δυο από τα βασικά πράγματα που μας κρατούν σε ύπνο (συνειδησιακό) και ταυτισμένους με το σώμα και το νου είναι ότι αντιλαμβανόμαστε αυτά που νοιώθουμε  και σκεπτόμαστε ως πραγματικότητα, ως επιλογές μας και ως εαυτό μας.

Ο εγωϊκός (ρατζασοταμασικός) νους με κάποιο τρόπο μας κάνει να εκλαμβάνουμε τις σκέψεις μας ως πραγματικότητα. Μια αιτία γι αυτό είναι ότι βιώνουμε τις σκέψεις μαζί με τα συναισθήματα, όπως συμβαίνει και όταν αλληλοεπιδρούμε με τον εξωτερικό κόσμο. Δηλαδή είτε ζούμε κάτι, είτε το σκεφτόμαστε βιώνουμε συναισθήματα. Τα συναισθήματα κάνουν τις σκέψεις να φαίνονται πραγματικές γιατί είναι σαν να ζούμε τις σκέψεις.

Στην πραγματικότητα, και ο (υποτιθέμενος) εξωτερικός κόσμος δεν είναι τίποτα άλλο από σκεπτομορφές δημιουργημένες από το νου μας. Τα σπίτια, τα αυτοκίνητα, οι άνθρωποι, τα ζώα, τα αντικείμενα και η φύση δεν είναι για εμάς τίποτα άλλο από σκέψεις τις οποίες βλέπουμε ως μια εξωτερική πραγματικότητα. Οπότε και οι σκέψεις μας και ο εξωτερικός κόσμος είναι δημιούργημα του νου μας.

Η δεύτερη και κύρια  αιτία που εκλαμβάνουνε τις σκέψεις μας αλλά επίσης και τον εξωτερικό κόσμο (τον αισθητηριακό δηλαδή κόσμο)  ως πραγματικά,  είναι ότι η Αλήθεια (Συνειδητότητα, Θεός, Μπράμαν, Πνεύμα, Άτμαν κ.λπ.) που είναι η μόνη ζώσα πραγματικότητα, (το μόνο που υπάρχει πραγματικά) γίνεται αντιληπτή ως ένα με τις  αισθητηριακές αντιλήψεις και τις σκέψεις μας εξ αίτιας του εγώ και της ράτζας και τάμας γκούνας.  Ένα παράδειγμα για να το καταλάβετε καλύτερα είναι ο γαλάζιος ουρανός. Όπως το διάστημα (ο ουρανός) ενώ είναι άχρωμο και διαφανές, φαίνεται ως γαλάζιο στην διάρκεια της ημέρας εξ αιτίας της φαινομενικής ταύτισης του με το φως του ήλιου έτσι και οι αισθητηριακές αντιλήψεις και οι σκέψεις φαίνονται ως πραγματικές εξ αιτίας της φαινομενικής ταύτισης τους με την Συνειδητότητα που είναι η αιώνια ζώσα Αλήθεια που ζωοποιεί τα πάντα και που είναι ο αληθινός μας Εαυτός, το αθάνατο Θεϊκό Είναι. Επειδή όμως ο νους μας δεν είναι αγνός, δεν μπορούμε να διακρίνουμε και να συνειδητοποιήσουμε ότι οι μορφές (σκέψεις, συναισθήματα και αισθητηριακές μορφές) φαίνονται ως πραγματικές επειδή εμποτίζονται και διαπερνιούνται από την Συνειδητότητα και επίσης δεν αντιλαμβανόμαστε ότι η Συνειδητότητα είναι  το αιώνιο αμετάβλητο υπόστρωμα όλων των μορφών και ότι είμαστε αυτή η Συνειδητότητα. Εξ αιτίας αυτού αντί να έχουμε επίγνωση ότι είμαστε  η Συνειδητότητα αντιλαμβανόμαστε ως εαυτό μας το σώμα και ότι συμβαίνει μέσα σε αυτό. Η κυρία αιτία των βασάνων και των δυστυχιών του ανθρώπου είναι έλλειψη διάκρισης ανάμεσα σε αυτό που αληθινά Είναι (Συνειδητότητα) και αυτό που φαίνεται να είναι (σώμα-νους). 
Η ταύτιση που έχουμε με το σώμα μας είναι προφανής διότι ότι συμβαίνει στο σώμα το εκλαμβάνουμε ότι συμβαίνει σε εμάς. Πεινάει το σώμα, νοιώθουμε και λέμε πεινάω, πονάει το σώμα, νοιώθουμε και λέμε πονάω, είναι κουρασμένο το σώμα, νοιώθουμε και λέμε είμαι κουρασμένος,..., παρόμοια νυστάζω, ξύνομαι, χασμουριέμαι, κατουριέμαι διψάω κ.λπ., δηλαδή νοιώθουμε και συμπεριφερόμαστε λες και είμαστε το σώμα.

Παρόμοια εξ αιτίας της ταύτισης με το νου (σκέψεις, συναισθήματα, ιδέες, απόψεις, πεποιθήσεις, φαντασίες) εκλαμβάνουμε τις συναισθηματικές και νοητικές αντιδράσεις ως εαυτό μας (Χαίρομαι, λυπάμαι, θύμωσα, φοβήθηκα, στεναχωρήθηκα κ.λπ.)
Ακριβέστατα αντιλαμβανόμαστε τα συναισθήματά ως εαυτό μας και τις σκέψεις μας ως επιλογές μας, Νομίζουμε δηλαδή ότι οι σκέψεις μας είναι συνειδήτες επιλογές μας και αντιλαμβανόμαστε τις σκέψεις μας ως πραγματικότητα (όπως και τον εξωτερικό κόσμο) για τους λόγους που προανέφερα στην αρχή του άρθρου. 
Στην πραγματικότητα οι σκέψεις (η συντριπτική πλειοψηφία αυτών) συμβαίνουν μηχανικά και αυτόματα όπως συμβαίνει η βροχή. Η πλειοψηφία δε των σκέψεων μας προέρχονται από αυτό που νοιώθουμε, δηλαδή από το συναίσθημα ή τα συναισθήματα που βιώνουμε την κάθε στιγμή και τις επιθυμίες, τα θέλω, τα δεν θέλω, το μου αρέσει ή δεν μου αρέσει που είναι επίσης συγκινησιακής φύσης. Τα συναισθήματα είναι πάντοτε αυτόματες αντιδράσεις. Τα κατώτερα και αρνητικά συναισθήματα σχετίζονται με τον εγωϊκό εαυτό και δεν είναι συναισθήματα με την πραγματική έννοια του όρου και τα θετικά ή ανώτερα συναισθήματα σχετίζονται με την σαττβική μας φύση και την ψυχή μας.
Για να ελευθερωθούμε από την πλάνη (την ψευδαίσθηση ότι είμαστε ο νους και το σώμα) και την δυστυχία που μας προκαλεί ο εγωϊκός νους θα πρέπει να 'σπάσουμε' την ταύτιση με το νου και το σώμα. Την ταύτιση αυτή την προκαλεί το ρατζασοταμασικό εγώ και το οποίο θυμίζω κάνει να φαίνονται οι σκέψεις ως πραγματικότητα και τα συναισθήματα και το σώμα ως εαυτό μας. 
Ένας τρόπος (μεταξύ άλλων) για να σπάσουμε την ταύτιση με τις σκέψεις και να συνειδητοποιήσουμε ότι οι σκέψεις δεν είναι η πραγματικότητα αλλά δικές μας ερμηνείες και παρερμηνείες και φαντασίες σχετικά με την πραγματικότητα, είναι να αναρωτιόμαστε "Αν δεν το σκέπτομαι αυτό που υπάρχει;" 
Αυτή η ερώτηση συνδυάζεται με εστιασμένη προσοχή και βαθιά αναρώτηση. Είναι μια κατάσταση αυτοστοχασμού σε εσωτερική σιωπή. Κάθε φορά που αντιλαμβανόμαστε να μας  συνεπαίρνουν και να μας γοητεύουν οι σκέψεις  κάνουμε την ερώτηση  αναρωτιόμαστε βαθιά, με ήρεμη προσοχή "Αν δεν το σκέπτομαι αυτό που υπάρχει;"
Αν το κάνουμε με ενδιαφέρον και προσοχή θα διαπιστώσουμε ότι όλα αυτά που θεωρούσαμε πραγματικότητα δεν είναι τίποτα άλλο πάρα σκέψεις και φαντασίες του νου μας τις οποίες αντιλαμβανόμαστε ως πραγματικότητα. Βέβαια όπως προείπα οι σκέψεις φαίνονται πραγματικές επειδή βιώνουμε συναισθήματα μαζί με αυτές και επειδή είναι διαποτισμένες από την Συνειδητότητα. Ο εγωϊκός νους έχει επενδύσει σε διάφορες σκέψεις και έχει ταυτίσει αυτές τις σκέψεις με συναισθήματα και έτσι οι σκέψεις μας φαίνονται  ελκυστικές και πραγματικές, αλλά δεν είναι τίποτα άλλο παρά ψευδαισθήσεις του εγώ μας. 
Ακόμη και στις σκέψεις που κάνουμε για πρακτικά θέματα της ζωής, όπως το να ψωνίσουμε στο σούπερ μάρκετ,  ο εγωικός νους παρεμβάλλεται και φαντασιώνεται. Για παράδειγμα εξ αιτίας της λαιμαργίας  φαντάζεται τι θα αγοράσει από το σούπερ μάρκετ για να απολαύσει λίγο αργότερα. Ήδη σκεπτόμενος ότι θα αγοράσει για παράδειγμα παγωτό βιώνει σε κάποιο βαθμό την απόλαυση πριν καν φάει το παγωτό. Κι αυτό μας είναι τόσο οικείο που μας φαίνεται φυσιολογικό. Μας φαίνεται δηλαδή φυσιολογικό να ζούμε στο νου και στην φαντασία μας αντί να ζούμε την  πραγματικότητα της στιγμής και να βιώνουμε την αληθινή αιώνια  φύση μας. Ζούμε δηλαδή στην περίπτωση αυτή, στο φανταστικό μέλλον που δημιουργεί μέσω της φαντασίας ο εγωικός νους και βιώνουμε συναισθήματα και απόλαυση ή ευχαρίστηση που σχετίζεται με το φανταστικό μέλλον.
Το ίδιο κάνουμε και με τα συναισθήματα. Ένα παράδειγμα είναι όταν θυμώνουμε με κάτι. Μπορεί να  θυμώσαμε για κάτι που είπε ή έκανε κάποιος συνάδελφος στην δουλειά μας (για την ακρίβεια το εγώ μας θύμωσε, αλλά εξ αιτίας της ταύτισης με το εγώ νομίζουμε ότι εμείς θυμώσαμε). Ο εγωϊκός νους στη συνέχεια  αναπαράγει με την φαντασία την σκηνή και κάνει διάφορες σκέψεις σχετικά με αυτό το γεγονός και βιώνει ξανά και ξανά τον θυμό που βίωσε όταν έγινε το συμβάν. Επίσης κάνει μια προσπάθεια να βρει ισορροπία το εγώ μας, είτε κατηγορώντας τον συνάδελφο είτε δικαιολογώντας τον εαυτό μας (το εγώ μας). Έτσι αντί να ζούμε στο παρόν και να βιώνουμε καθαρά  αυτό που έχουμε μπροστά μας και επίσης να βιώνουμε την ειρήνη και την πληρότητα της αληθινής μας φύσης (που μπορεί να την βιώνουμε μόνο στο εδώ και τώρα) ζούμε στο φανταστικό κόσμο του εγώ μας.

Το ίδιο συμβαίνει με τις απολαύσεις και τις χαρές μας. Πήγαμε για παράδειγμα με φίλους σε μια ταβέρνα και περάσαμε καλά. Καθώς γυρνάμε σπίτι ή την άλλη μέρα (ή και στα όνειρα μας το βράδυ που κοιμόμαστε) ξαναζούμε αυτό που ζήσαμε στην φαντασία μας και το σκεπτόμαστε και ξαναχαιρόμαστε.  Επίσης το σχολιάζουμε είτε μέσα μας μόνοι μας, είτε με τον σύντροφο μας, είτε με τους συνάδελφους στην δουλειά μας. Ευχαριστιόμαστε να σκεπτόμαστε ή να  λέμε πόσο καλά περάσαμε χθες ή προχθές στην ταβέρνα με τους φίλους μας. Και όλα αυτά για το εγώ μας  φαίνονται ως πραγματικότητα, ενώ δεν είναι τίποτα άλλο από φαντασίες και σκέψεις που τίποτα δεν έχουν να κάνουν με το τώρα και την ‘πραγματικότητα’ που έχουμε μπροστά μας. Είναι αδύνατον για το εγώ μας να ζήσει στο τώρα χωρίς να σκέπτεται ή να φαντάζεται κάτι που έγινε στο παρελθόν ή θα ήθελε να συμβεί ή να μην του συμβεί στο μέλλον. Και όλες αυτές οι σκέψεις μας φαίνονται (στο  εγωικό νου) μια στέρεη πραγματικότητα. 
Για να συνειδητοποιήσουμε ότι οι σκέψεις είναι μια ψευδαισθησιακή πραγματικότητα φτιαγμένη από τις προσωπικές μας αντιλήψεις και παρερμηνείες αυτών που συμβαίνουν έξω μας και μέσα μας, αντί να ταυτιζόμαστε γοητευόμαστε από τις σκέψεις,  και να ταξιδεύουμε στις ψευδαισθήσεις του εγωϊκού νου, αναρωτιόμαστε βαθιά και με προσοχή "Αν δεν το σκέπτομαι αυτό που υπάρχει;" Κάνοντας το ξανά και ξανά θα διαπιστώσετε και θα συνειδητοποιήσετε ότι όλη αυτή η υποτιθέμενη πραγματικότητα δεν είναι τίποτα άλλο πάρα ψευδαισθήσεις του κυριαρχημένου από το εγώ μας νου, για να ζει στον φανταστικό κόσμο του. Θα διαπιστώσετε επίσης ότι οι σκέψεις δεν είναι επιλογές σας αλλά αναβλύζουν αυτόματα και μηχανικά εξ αιτίας των εγωϊκών τάσεων, των επιθυμιών, των αρεσκειών, των απαρεσκειών, των συναισθημάτων και της συνήθειας. Όσο κάποιος να ταυτίζεται με τις σκέψεις (η πλειοψηφία της ανθρωπότητας) ούτε που του περνάει από το μυαλό ότι ονειρεύεται ξύπνιος. Τώρα αν καθώς διαβάζετε αυτό ενοχλείστε ή δεν το δέχεστε, συμβαίνει επειδή δεν αρέσει στο εγώ να ακούει οτιδήποτε του χαλάει το ‘όνειρο’. Το εγώ ενοχλείται και απορρίπτει οτιδήποτε πάει να γκρεμίσει τον φανταστικό κόσμου του  γιατί θέλει να συνεχίζει να ζει και να κυριαρχεί στον ψυχισμό και να επαναλαμβάνει μηχανικά τα ίδια και τα ίδια. Αλλά αν ήρθε η ώρα σας να αφυπνιστείτε και να αποταυτιστείτε από το εγώ και το σώμα, αυτή η αντίσταση του εγώ αργά ή γρήγορα θα καμφτεί και θα συνειδητοποιήσετε κάποια στιγμή ότι δεν είστε το εγώ αλλά θεϊκή Συνειδητότητα, πέρα από το σώμα και τον νου, πάντα ειρηνική, ελεύθερη, πλήρης και ευδαιμονούσα. Το εγώ μπορεί να καθυστερήσει (ίσως και πολύ χρόνο ) την διαδικασία αφύπνισης αλλά όχι για πάντα. 
 Αυτήν την  αναρώτηση "Αν δεν το σκέπτομαι αυτό που υπάρχει;" δεν είναι αρκετό  να την κάνουμε μόνο κάποιες λίγες φορές, αλλά συνέχεια (κάθε φορά που μας ελκύουν οι σκέψεις και οι φαντασίες) μέχρι να συνειδητοποιήσουμε βαθιά (και όχι επιφανειακά) ότι όλα αυτά που σκεπτόμαστε δεν είναι η  πραγματικότητα αλλά οι  ψευδαισθήσεις του εγώ μας, και οι ερμηνείες που δίνει για τον κόσμο και τον εαυτό μας.

Η αναρώτηση και ο σιωπηλός αυτοστοχασμός που συνεπάγεται αυτή η αναρώτηση πρέπει να γίνεται καθημερινά από στιγμή σε στιγμή σταθερά μέχρι να περάσει στην μακριά μνήμη και να γίνει έξις (αυτό ισχύει για όλες τις άλλες τεχνικές και μεθόδους που μαθαίνετε, αλλιώς δεν μπορέσετε να έχετε σημαντικά αποτελέσματα και πρόοδο). Είναι σημαντικό ναι το εφαρμόζουμε και στην διάρκεια του διαλογισμού που υποτίθεται θα πρέπει να κάνουμε καθημερινά πρωί και βράδυ Στην διάρκεια του διαλογισμού είμαστε σε καλύτερη θέση να κάνουμε αυτήν την αναρώτηση και να εμβαθύνουμε. Όταν αυτός ο αυτοστοχασμός γίνει έξις τότε θα γίνεται αυτή η διαδικασία της αναρώτηση, στοχασμού, προσοχής, αυτεπίγνωσης με φυσικό και αποτελεσματικό τρόπο και θα σταματάει την ροή της φαντασίας και των σκέψεων εύκολα. Θα συνειδητοποιούμε όλο και πιο εύκολα ότι όλα αυτά που σκεπτόμαστε είναι ψευδαισθήσεις του εγώ μας και έτσι θα μπορούμε να διαλύουμε εύκολα την γοητεία που ασκούν οι σκέψεις και συνεπώς θα σταματάει όλος αυτός ο συρμός σκέψεων που μέχρι τώρα χανόμασταν σε αυτόν. Σταδιακά θα συνειδητοποιούμε όλο και περισσότερο ότι οι σκέψεις μας δεν έχουν σχέση με την πραγματικότητα. Ότι όλα αυτά που σκεπτόσαστε είναι ο προσωπικός μας κόσμος φτιαγμένος από την φαντασία, την άγνοια, την ταύτιση, την έλλειψη διάκρισης και την ασυνειδησία. 
Τονίζω με έμφαση ότι για να σταματήσουμε να έχουμε ενδιαφέρον για τις σκέψεις μας και να μην ταυτιζόμαστε με αυτές είναι σημαντικότατο να συνειδητοποιήσουμε ότι δεν είναι πραγματικότητα, ότι δεν έχουν καμία πραγματικότητα. Οι σκέψεις είναι πραγματικές όσο εμείς τις θεωρούμε έτσι. Και τις θεωρούμε πραγματικές εξ αιτίας, της αγνοίας, του εγώ, της ταύτισης, της συνήθειας και των συναισθημάτων που βιώνουμε μαζί με τις σκέψεις. Μπορεί να αναρωτηθείτε, οι θετικές σκέψεις και οι ανώτερες σκέψεις είναι πραγματικότητα; Ξεκάθαρα Όχι. Αλλά οι θετικές σκέψεις και οι ανώτερες σκέψεις όπως για παράδειγμα (Είμαι ο Άτμαν, Είμαι αιώνια Συνειδητότητα, Είμαι φως και αγάπη) δεν μας σκλαβώνουν αλλά μας ελευθερώνουν από τις ψευδαισθήσεις του εγωϊκού νου και τις αρνητικές σκέψεις και τα συναισθήματα. Για να αποταυτιστούμε από τις μηχανικές εγωϊκές σκέψεις θα πρέπει  να μάθουμε να χρησιμοποιούμε τις σκέψεις και ιδιαίτερα τις φωτεινές σκέψεις σαν εάν εργαλείο για να διαλύσουμε τις εγωϊκές σκέψεις, τις εγωιστικές τάσεις και τα ελαττώματα. Είναι δεδομένο ότι  αν δεν γυμνάζουμε και δεν τρέφουμε τον νου μας από στιγμή σε στιγμή με θετικές φωτεινές σκέψεις, εύκολα οι αρνητικές σκέψεις ή το ονειροπόλημα και η φαντασία θα καταλαμβάνουν τον νου μας και θα κοιμόμαστε ξύπνιοι, που συνεπάγεται μιζέρια και δυστυχία ή φαντασιωμένη απόλαυση και ευχαρίστηση.

Βέβαια, τελικός στόχος της άσκησης είναι να συνειδητοποιήσουμε ότι ο Εαυτός μας είναι πέρα από τις σκέψεις (και τα συναισθήματα και το σώμα επίσης), ότι είμαστε η άχρονη, άμορφη, αθάνατη Συνειδητότητα, πάντα ελεύθερη, πλήρης και ευδαιμονούσα. 
Για να εφαρμόσουμε  αυτήν την μέθοδο  που προτείνω εδώ αλλά και οποιαδήποτε άλλη μέθοδο ή τεχνική πνευματικής μεταμόρφωσης και αφύπνισης, εννοείται ότι πρώτα και επάνω από όλα αυτό που χρειάζεται ένα υψηλό κίνητρο, μια μεγάλη δίψα για την αλήθεια, την αγάπη και την ελευθερία. Χωρίς  υψηλό κίνητρο και ενδιαφέρον δεν είναι εύκολο να ξεπεράσουμε την αντίσταση του εγωϊκού νου και την ταύτιση μαζί του, αφού από την φύση του θέλει να επιζήσει και  να συνεχίζει να ζει στις ψευδαισθήσεις του. 
Το πλεονέκτημα που έχει  αυτή η μέθοδος της αναρώτησης, «Αν δεν το σκέπτομαι αυτό που υπάρχει;», (αλλά και γενικά η μέθοδος των αναρωτήσεων η οποία έχει ένα ευρύ πεδίο εφαρμογής) για να σταματήσουμε την ταύτιση με τον νου και να συνειδητοποιήσουμε ότι όλα όσα σκεπτόμαστε δεν είναι πραγματικά, είναι ότι δεν προσπαθούμε με την 'βία' ή με την δύναμη της θέλησής να σταματήσουμε τον νου αλλά τον αφοπλίζουμε και του παίρνουμε την δύναμη μπαίνοντας μέσω της ερώτησης σε μια κατάσταση έντονης προσοχής και ένα ανώτερο επίπεδο Συνειδητότητας και αντίληψης. Με την αναρώτηση και την εστιασμένη σαν λέϊζερ προσοχή δραστηριοποιούμε  τον ανώτερο νου (διάνοια, Μπούντι-Buddhi) και ερχόμαστε σε επαφή με την εσωτερική σιωπηλή παρουσία που είναι ο αληθινός μας Εαυτός. Μόνο από αυτό το ανώτερο επίπεδο συνείδησης μπορούμε να συνειδητοποιήσουμε  την ψευδαισθησιακή φύση των σκέψεων, των απόψεων και των πεποιθήσεων του νου και μόνο από αυτήν την συνειδησιακή κατάσταση μπορούμε να παραμείνουμε σε απόσταση από το παιχνίδι του νου και να μην χανόμαστε (ταυτιζόμαστε) σε αυτό.

Επίσης αυτή η μέθοδος της αναρώτησης-αυτοστοχασμού δεν εμποδίζει την εφαρμογή οποιασδήποτε άλλης μεθόδου χρησιμοποιούμε για να παραμένουμε σε εγρήγορση από στιγμή σε στιγμή και σε αυτεπίγνωση. Για παράδειγμα μπορούμε να επαναλαμβάνουμε το όνομα του Θεού ή κάποιο μάντρα συνεχώς (Ομ νάμα Σιβάϊ, Ομ Ιησού Χριστέ ναμαχά)  ή κάποια επιβεβαίωση (π.χ. Είμαι φως και αγάπη) και κάθε φορά που αναδύονται σκέψεις και μας ελκύουν και μας τραβούν την προσοχή και το ενδιαφέρον να κάνουμε την αναρώτηση "Αν δεν το σκέπτομαι αυτό που υπάρχει;" και να παραμένουμε  σε σιωπηλό αυτοστοχασμό έχοντας επίγνωση της εσωτερικής σιωπηλής παρουσίας.
Είναι επίσης σημαντικό και απαραίτητο να εφαρμόζουμε την διάκριση κάθε στιγμή σε ότι συμβαίνει μέσα μας (αλλά και ότι συμβαίνει εξωτερικά) για να συνειδητοποιήσουμε τι πραγματικά συμβαίνει και όχι τι φαίνεται να συμβαίνει. Βέβαια η διάκριση, όπως και όλες οι ικανότητες, αναπτύσσεται σταδιακά σύμφωνα με την εργασία που κάνουμε, τον εξαγνισμό του νου, την κατανόηση που αποκτάμε, την αποσπασμένη καθαρή παρατήρηση και την επαφή μας με την αληθινή μας φύση.

Επίλογος 
Οι ερωτήσεις, η βαθιά αναρώτηση και η κατάσταση προσοχής και βαθιάς επίγνωσης που προκύπτει από αυτές είναι από τις πιο σημαντικές μεθόδους αυτογνωσίας και μας βοηθούν να σταματήσουμε τις σκέψεις, να αποταυτιστούμε από τις σκέψεις, τα συναισθήματα, το σώμα και τα εξωτερικά αντικείμενα, την ταύτιση με το εγώ, να θυμόμαστε τον Εαυτό μας και να ερχόμαστε σε αυτεπίγνωση, να αναγνωρίσουμε τα τεχνάσματα το εγώ, να μην παρασυρόμαστε από τις παρορμήσεις του εγώ, μας βοηθούν να εμβαθύνουμε στην κατανόηση του εαυτού μας και σε διάφορα θέματα, στο να παίρνουμε σωστές αποφάσεις και τέλος στο να ανακαλύψουμε την αληθινή μας φύση.
Η Ράμανα Μαχάρσι (Ινδός πνευματικός δάσκαλος της Αντβάϊτα Βεδάντα) είχε δώσει ως βασική πρακτική για την συνειδητοποίηση της αληθινής μας φύσης την Βιτσάρα (Vichara, Αυτοέρευνα) γνωστή ως Who am ?  (Ποιός Είμαι;). Αυτή συνίσταται στο να αναρωτιόμαστε ποιοι πραγματικά είμαστε, ποια είναι η πηγή του εγώ και να στρέφουμε την προσοχή μέσα μας και να βρούμε την πηγή του εγώ. Σχετικά με αυτήν την μέθοδο μπορείτε να διαβάσετε τις οδηγίες που έδωσε ο ίδιος ο Ράμανα Μαχάρσι και που είναι αποτυπωμένες σε διάφορα βιβλία που αναφέρονται στις διδασκαλίες του  Ράμανα Μαχάρσι. Κάποια από αυτά μπορείτε να τα βρείτε σε μορφή pdf  δωρεάν στο διαδίκτυο (στην αγγλική γλώσσα). Στο τέλος του κειμένου έχω βάλει συνδέσμους για να κατεβάσετε κάποια από αυτά. 
Τέλος θα ήθελα να επισημάνω ότι χωρίς ειλικρινή, συστηματική, φιλόπονη άσκηση δεν μπορεί να υπάρξει σημαντική πρόοδος. Διαβάζετε πολλά πράγματα, μαθαίνετε τεχνικές και μεθόδους αλλά αν δεν βάλετε σε συστηματική καθημερινή εφαρμογή κάποιες από τις μεθόδους που μαθαίνετε ή διαβάζετε δεν θα δείτε κάποια σημαντική αλλαγή στον εαυτό σας. Οτιδήποτε κάνουμε σίγουρα έχει κάποια επίδραση στον ψυχισμό μας και επίσης αν κάνουμε κάποιες πρακτικές μπορούμε να έχουμε κάποιες μικρές αλλαγές. Αλλά η ριζική αλλαγή και μεταμόρφωση, απαιτεί ειλικρίνεια, αφοσίωση, αφιέρωση και πράξη (εντατική συστηματική άσκηση). Θα πρέπει να αποφασίστε ποιες ασκήσεις σας ταιριάζουν ή τις βλέπετε θετικά και να ασκηθείτε τακτικά για μεγάλο χρονικό διάστημα μέχρι να γίνεται αριστοτέχνες στην εφαρμογή τους. Τα ουσιαστικά αποτελέσματα θα έρθουν αφού μάθουμε καλά τις πρακτικές και τις εφαρμόζουμε αποτελεσματικά όχι πριν.

Και μην ξεχνάτε ότι η πίστη, η αυτοπεποίθηση, η αποφασιστικότητα, η αντοχή, η υπομονή, η επιμονή και η σταθερή ειλικρινής άσκηση είναι το ‘μυστικό’ της επιτυχίας και όχι οι καλές προθέσεις και οι φρούδες ελπίδες για ένα καλύτερο μέλλον που θα έρθει χωρίς να κάνουμε τίποτα.
 Books of Sri Ramana Maharshi  

Self-Enquiry
Spiritual Instruction 
 Who Am I? 

Guru Vachaka Kovai